środa, 27 stycznia 2010

"Polityka zewnętrzna i wewnętrzna w Hiszpanii gen. Franco"

Generał Francisco Franco, jakże znienawidzony przez jednych, przez innych zaś chwalony i doceniany. Jedni nazywają go faszystą i dyktatorem inni tym, który uchronił Hiszpanię przez zbrodniczym komunizmem oraz odbudował ład i porządek w kraju. Każda opcja polityczna widzi w nim kogoś zupełnie innego, lecz jego dokonania są niepodważalne i oczywiste. Trzeba obiektywnie spojrzeć z biegiem historii na okres panowania El Caudillo, należy również zwrócić uwagę na jego niezwykle sprytne i przemyślane ruchy polityczne, przez które dzisiaj jego przeciwnicy nazywają go faszystą. Lecz dzięki tym zabiega Franco faktycznie uchronił – i tak zrujnowaną Hiszpanię – przed udziałem w II wojnie światowej, a przeprowadzone w późniejszych latach sprawne zabiegi i reformy gospodarcze, pozwoliły uczynić z Hiszpanii potęgę gospodarczą i zarazem drugie po Japonii najlepiej rozwijające się państwo na świecie.
Gdy w lutym 1936 roku w Hiszpanii nastąpiły kolejne wybory, niewątpliwie sfałszowane, gdy ulice spływały krwią Hiszpanów i panował chaos, przez źle sprawowane rządy republikanów, większa część hiszpańskich generałów nawiązała kontakty z prawicowymi politykami, aby zaprowadzić w kraju ład i porządek, którego brakowało pod rządami Frontu Ludowego. Nagła decyzja o przystąpieniu do interwencji zbrojnej, wywołana była śmiercią José Calvo Sotelo przywódcy parlamentarnej prawicy, który został zamordowany przez lewicowych przeciwników politycznych. Generał Francisco Franco – którego późniejsza pozycja w państwie de facto była przypadkiem - objął dowództwo nad armią w Maroku, jego zadaniem była inwazja na hiszpańskie prowincje od południa. Gdy wylądował w kraju, natychmiast udało mu się odbić Estremadurę i Andaluzję, a gdy 14 sierpnia zdobył Badajoz, przywrócił na terenach przez siebie odbitych – bez zgody innych generałów - purpurowo-złoty sztandar królestwa, czym niewątpliwie zyskał sobie ogromna przychylność hiszpańskich monarchistów. Nikt wcześniej nie przewidywał dla Franco pierwszoplanowej roli, lecz gdy gen. José Sanjurjo, który był przewidywany na szefa junty powstańczej, zginął 20 lipca w niespodziewanej katastrofie lotniczej, o tym ze gen. Franco odegra dominującą rolę w wojnie domowej i przyszłym państwie hiszpańskim zaważyła podjęta 11 sierpnia przez jego osobę decyzja, aby nie maszerować bezpośrednia na Madryt, lecz ruszyć z odsieczą na Toledo, by przybyć z odsieczą dla dziesiątki kadetów broniącej miejscowych cywilów. Krok ten uczynił z gen. Franco niekwestionowanego wodza Hiszpanii. 12 Września 1936 roku, Junta Obrony Narodowej została rozwiązana a na jej miejscu utworzono jedno osobowe dowództwo Sił Zbrojnych połączone wraz z funkcją "szefa rządu państwa przez cały okres trwania wojny". Stanowisko to zostało powierzone przyszłemu Caudillo. Już 1 października 1936 został zarysowany przyszły ustrój państwa, który miał być oparty o system autorytarny i korporacyjny. Powstał także rząd tymczasowy, nazwany „Junta Techniczną Państwa” a jego szefem został gen. Fidel Dávil. Po tych zabiegach Francisco Franco stał się faktycznie Wodzem Hiszpanii(Caudillo). Duże również znaczenie miało udzielone przez Papieża Piusa XI poparcie i błogosławieństwo dla generała i jego zwycięskiej armii3. W ogłoszonej 19 marca 1937 encyklice Divini Redemptoris, Głowa Kościoła Katolickiego nazwała generała obrońcą Katolicyzmu w walce z „bezbożnym komunizmem”4. Jednak najważniejsze było uznanie przez Państwo Kościelne nowych władz Hiszpanii. Było to jednoznacznym znakiem, że Watykan szanuje samą osobę gen. Franco i pochwala jego kroki zmierzające do obalenia rządów republikańskich. Do tego czasu nowo powstały rząd hiszpański został już uznany przez Włochy, Niemcy, Japonię, Portugalię, Gwatemalę jak i Salwador. Było to jednoznaczne z uznaniem dominującej roli dla gen. Franco w przyszłej odbudowie państwa. Przegrana w listopadzie przez gen. Mole bitwa o Madryt rozwiała nadzieję na szybkie zakończenie wojny domowej, z tego to powodu Franco zaczął budowę państwa narodowego na obszarach już wyzwolonych przez jego armię, 19 kwietnia 1937 roku zaczął jednoczenie wszystkich nurtów narodowych w jedną Hiszpańska Falangę. Aby unieszkodliwić faszystowskie skrzydło w Falandze, w jej radzie na 50 osób zasiadało 17 konserwatystów, 8 karlistów, 5 generałów i zaledwie 20 członków „starej” Falangi. Tak często w dzisiejszych czasach określany mianem faszysty, gen. Franco próbował w zarodku gasić sytuacje umożliwiające ingerowanie w wewnętrzne sprawy Hiszpanii zarówno jak i faszystowskich Włoch tak samo i narodowo-socjalistycznych Niemiec. Tak samo starał się skutecznie ograniczyć wpływy „hiszpańskich faszystów” w przyszłej roli państwa. Przez cały okres trwania wojny domowej generał starał się utrzymywać na równym dystansie kontakty dyplomatyczne zarówno z Niemcami i Włochami jak i z Francją i Anglią.
30 stycznia 1938 roku utworzył on po rozwiązaniu „Junty Technicznej” pierwszy regularny rząd, w którym znaleźć można było reprezentantów wszelakich nurtów obozu narodowego. Rządy republikanów były względem Kościoła i duchownych były niezwykłym barbarzyństwem, hiszpańska lewica wymordowała około 7 tysięcy księży, zakonnic i zakonników, liczba ta stanowiła wtedy około 12% całego kleru w Hiszpani5. Jedną z pierwszych i ważniejszych przemian było przywrócenie wszystkich praw Kościołowi, odbudowa zniszczonych w czasie wojny domowej Świątyń, obecność Krzyża na budynkach sądowych oraz szkołach, przywrócenia na nowo zakonu Jezuitów. Wiara Katolicka była dla Generała niezwykle ważnym czynnikiem budującym i spajającym jego naród. Chciał on również pozostać w znakomitych kontaktach z Państwem Kościelnym, oraz budować kraj na zasadach wiary katolickiej. 27 Lutego 1939 Francja i Wielka Brytania oficjalnie uznała rządy gen. Francisco Franco. Było to wynikiem wygranej bitwy nad Ebro, trwającej od 25 lipca do 18 listopada 1938 roku. Gdy 28 marca 1939 roku wyzwolony został Madryt oficjalnie, już cztery dni później ogłoszone zostało zwycięstwo sił narodowych, co oznaczało de facto zakończenie wojny domowej. Gdy wojna dobiegła końca gen. Franco powołał komisję wybitnych prawników, którzy za zadanie mieli zbadanie legalności republiki. Badania komisji dały negatywny rezultat: republikański rząd został wyłoniony wbrew przepisom konstytucji, oznaczało to, że wybory w 1936 roku zostały sfałszowane, a w okresie rządów republikanów służby państwowe były używane do działań przestępczych w tym morderstw6. Nowa głowa Kościoła wybrana 2 marca, mianowicie Pius XII również przesłał gen. Franco swoje Błogosławieństwo, co dało Hiszpanii pozycje ostoi Katolicyzmu i państwa o charakterze Religi rzymsko-katolickiej.
Francisco Franco starał się wprowadzić stabilne i sprawiedliwe rządy wewnątrz państwowe, oraz chciał rozliczyć na drodze sądowej ludzi, którzy byli odpowiedzialni za zbrodnie popełnione podczas trwania wojny domowej. 8 Sierpnia 1939 roku uchwalona została „uchwała o szefostwie”, która dawała głowie państwa przywilej ogłaszania ustaw i dekretów według własnej woli i uznania, decyzje władcy nie musiały być uchwalane przez gabinet. Natomiast ustawa z dnia 11 lutego roku 1939, była zbiorem zasad odpowiedzialności, za zbrodnie popełnione dla strony republikańskiej, za przynależności do lóż masońskich, oraz partii i organizacji niesprzyjających narodowi Hiszpańskiemu. Wyroki wydawane przez trybunały wojskowe, faktycznie były surowe, lecz sprawiedliwe i wydane według jasno spisanych norm i zasad, wydawano je również na podstawie niepodważalnych dowodów, które udawało się zgromadzić w toku postępowania śledztwa. Jednym z większych zarzutów stawianych gen. Franco jest ilość ofiar, które zginęły podczas jego panowania. Wszak liczba ta jest, co najmniej o połowę mniejsza niż liczba uśmierconych – często w samosądach – przez stronę republikańską i to zalewie w latach 1936-39. Trzeba jasno i wyraźnie zaznaczyć, że wyroki wydawane przez Frankistów były wyrokami w wyniku przeprowadzanego dochodzenia i materiału dowodowego a nie jak w przypadku republikanów aktami samosądów. Więźniowie polityczni mieli również zagwarantowane dogodne - jak na tamte czasy – warunki w więzieniach. Sam Jorge Semprun, który był komunistycznym pisarzem, przyznał, iż warunki we frankistowskich więzieniach był nie porównywalne do więzień sowieckich. Więźniowie mieli zapewnione odwiedziny, kontakt ze światem zewnętrznym, oraz możliwość samokształcenia.
1 kwietnia 1940 roku Caudillo podpisał dekret na mocy, którego nakazał budowę pomnika w Dolinie Poległych. Miał być to wyraz pamięci dla poległych w wojnie domowej zarówno dla strony republikańskiej jak i dla strony armii frankistowskiej. Dał tym przykład chrześcijańskiej pamięci zarówno dla swoich zwolenników jak i również oprawców swojego narodu. Zezwolił również, aby przy budowie pomnika mogli pracować więźniowie republikańscy, którzy dzięki temu mieli możliwość skrócenia swojego pobytu w więzieniu. Budowa pomnika dobiegła końca 1 kwietnia 1959, został on również tego samego dnia poświęcony. Francisco Franco od początku budowę swojego państwa opierał na solidaryzmie z Kościołem Katolickim i zgodzie z jego naukami.
Zawarta 24 stycznia 1939 roku umowa kulturalna pomiędzy Hiszpania a Niemcami została odrzucona przez Caudillo we wrześniu tego samego roku, co faktycznie uniemożliwiało rozpowszechnianie ideologii narodowego-socjalizmu w Hiszpanii. Jak można by przypuszczać największym przeciwnikiem stosunków na linii Hiszpania-Niemcy był oczywiście Kościół Katolicki. Franco dał się również poznać, jako „faszysta, co Żydów ratował”. Hiszpania w czasie II wojny światowej była jedynym krajem zaangażowanym w ratowanie ludności pochodzenia żydowskiego, Franco nadawał im masowe obywatelstwa Hiszpańskie, dzięki czemu uratował około 46 tysięcy osób. Zażądał on również w grudniu roku 1942, od III Rzeszy uwolnienia wszystkich Sefardyjczyków, a także by Niemcy zaprzestały prześladowań religijnych. Taka postawa Generała nie mogła pozostać bez odzewu Państwa Watykan. 7 Lipca 1944 roku, papież Pius XII pochwalił chrześcijańską postawę Caudillo i w publicznym wystąpieniu oświadczył, że "Hiszpania jest dowodem na niewyczerpane możliwości, w jakie Opatrzność Boska wyposażyła religię katolicką, w celu łączenia narodów i dawania im budującego przykładu”.
Jednak dużym problemem pozostawała zrujnowana przez wojnę gospodarka. Odbudowa silnego gospodarczo kraju utrudniała spłata długów, które zostały zaciągnięte podczas trwania wojny domowej. Hiszpania pozbawiona była, także wszelkich rezerw złota, zostały one, bowiem skradzione i wywiezione przez komunistów do Moskwy. Franco był przeciwnikiem kapitalizmu jak i liberalizmu gospodarczego, toteż przyjął autarkiczny model gospodarki w Państwie. Udział kapitału zagranicznego w kapitale wszelkich przedsiębiorstw został zminimalizowany i stanowił maksymalnie 25%. Wyparcie kapitału zagranicznego z gospodarki państwowej, dało jednoznaczny sygnał, do założenia państwowych instytucji stymulujących rozwój gospodarczy. Powstały wtedy między innymi:
-RENFE - czyli przedsiębiorstwo budowy kolei.
-Krajowy Instytut Osadnictwa.
-Krajowy Instytut Przemysłu (INI)
Ten ostatni za główne zadanie miał na celu „prześcignąć socjalizm i kapitalizm”. W Hiszpanii wymagane również były obowiązkowe ubezpieczenia społeczne.
Problemy wewnętrzne, z którymi borykała się Hiszpania były nie odłącznym elementem problemów międzynarodowych. Tutaj gen. Franco w moim mniemaniu dokonał wielkiego sukcesu, przyjmując pozycję sprytnego lisa chcąc zarazem pozostać silnym lwem. Głównym jego celem było uchronienie jego państwa i narodu – który i tak był słaby i wyniszczony - od udziału w II wojnie światowej. Dał się tutaj poznać, jako doskonały dyplomata i człowiek, który bez względnie dbał o dobro oraz przyszłość Hiszpanii i Hiszpanów. Głównym problemem Caudillo było to, aby w sposób umiejętny i sprytny obejść swoje zobowiązania wobec sojuszników, którzy udzielili mu pomocy w czasie trwania wojny domowej, ale zarazem zapewnienia niezawisłości Hiszpanii na wypadek wszelakich możliwych scenariuszy, które mogły wydarzyć się w toku trwania wojny światowej. W rozmowach z Włochami i III Rzeszą na temat przystąpienia do wojny, zawsze stawiał zbyt wysokie warunki zarówno dotyczące spraw materialnych czy też zdobyczy terytorialnych, na co nie mogły się zgodzić „państwa osi”. Podczas gdy szala zwycięstwa przechylała się na stronę faszystów i narodowych-socjalistów gen. Franco zachowywał pozory wspólnej więzi ideowo-politycznej. W polityce wewnętrznej Generał próbował stworzyć otoczkę państwa zbliżonego do faszyzmu, poprze pozory totalizacji kraju, czy tez publicznych wystąpień w mundurze Falangi, aż do nadania nowego statutu Falandze(między innymi, możliwości kontroli na syndykatami). Momentem przełomowym wydawałoby się, było nadanie funkcji przewodniczącego Falangi zagorzałemu zwolennikowi sojuszu z III Rzeszą. Był nim mianowicie Serrano Suner, który w 16 października 1940 został również mianowany ministrem spraw zagranicznych. Był on jednak sprytnie i umiejętnie kierowany przez Francisco Franco, dzięki czemu Caudillo zwodził narodowych-socjalistów. Dodatkowym argumentem, iż Franco zbliża się do „państw osi” była dymisja anglojęzycznego ministra Jordany. Jednak prawdziwe oburzenie i oficjalne odcięcie się od strony Niemieckiej nastąpiło po zawarciu paktu „Ribbentrop – Mołotow”, zbrojnej napaści III Rzeszy, oraz planów rozbioru Polski przez nazistów i sowietów4. Po tym wydarzeniu, Generał niezwłocznie 4 września ogłosił neutralność jego państwa. Momentem kulminacyjnym był atak III Rzeszy na Francję i oficjalne przystąpienie do wojny strony włoskiej. Hiszpania ogłosiła 12 kwietnia 1940 status "nieprowadzenia wojny". 23 Października 1940 roku, w miejscowości Hendaye doszło do spotkania pomiędzy Hitlerem a Franco. Co prawda Generał podpisał deklaracje o przystąpieniu do wojny - była to kolejna z jego zagrywek - z góry zakładał on bowiem, nie możność przystąpienia Hiszpanii do wojny. Na owym spotkaniu pozbawił, wówczas Führera także jakichkolwiek nadziei, co do wsparcia państw osi ze strony Hiszpanii. Sam Adolf Hitler żałował, już w 1939 roku że udzielił pomocy frankistom podczas wojny domowej argumentując to słowami: "W Hiszpanii postawiliśmy na niewłaściwego konia. Byłoby dla nas lepiej udzielić poparcia republikanom. Oni reprezentują lud. Zawsze moglibyśmy później uczynić z tych socjalistów dobrych narodowych socjalistów. Ludzie skupieni wokół Franco to wszystko reakcyjny kler, arystokraci i bogacze — nie mają oni nic wspólnego z nami, nazistami”7. Słowa te jednoznacznie pokazują, że Franco nie za wiele miał wspólnego z narodowym-socjalizmem, toż to sam Hitler nie mógł darować sobie, że wspomógł stronę arystokracko-klerykalną. Jest to doskonały przykład sprytnej polityki zewnętrznej Franco, który stwarzał przez cały czas pozory solidaryzmu z III Rzeszą, leszcz gdy Hitler zaoferował mu „współprace” odmówił w jakże dyplomatyczny i przemyślany sposób. Miesiąc po tym wydarzeniu Caudillo podpisał z Anglią szereg rozmaitych umów, głównie finansowych oraz handlowych. Kolejnym wyrazem nie przychylności rzeszy niemieckiej był wydany 10 stycznia 1941 roku zakaz przemarszu ich wojsk przez Hiszpanię, które miałyby zaatakować Gibraltar. Niezwykle ważnym elementem polityki zewnętrznej Hiszpanii było umacnianie stosunków ze swoimi najbliższymi sąsiadami, a zarazem sojusznikami ideologiczno-politycznymi, mianowicie Portugalią, która rządził A. de Oliveir Salazar. 20 Grudnia 1942 roku Hiszpania wraz z Portugalią utworzyła „blok iberyjski”, który był coraz bardziej przychylny stronie amerykańsko-angielskiej8. Ważnym elementem przyszłego bezpieczeństwa kraju były kontakty ze Stanami Zjednoczonymi. Franco kroki w tym kierunku postawił już 26 października 1941 roku nie wydając zgody na zaopatrywanie niemieckich łodzi podwodnych w portach należących do Hiszpanii za co otrzymał od USA gwarant bezpieczeństwa Maroka jak i oczywiście Hiszpanii. Kolejnym punktem na polepszeniu polityki na linii USA-Hiszpania było przysłanie przez prezydenta Roosvelta ambasadora Stanów Zjednoczonych do Hiszpanii. Uwieńczeniem dobrych kontaktów pomiędzy USA a Hiszpania był listy od prezydenta Roosvelta do gen. Franco którego treść brzmiała: "Hiszpania nie musi się obawiać Narodów Zjednoczonych".
Generał franco szukał okazji aby pozbyć się Serrano Sunera, zarówno ze stanowiska szefa Falangi jak i Ministerstwa Spraw Zagranicznych. Podejrzewał go o brak lojalności oraz chęć przejęcia władzy. Wykorzystał do tego zamach falangi 16 sierpnia 1942 podczas Mszy Świętej w katedrze w Begona. Na stanowisko Ministra Spraw Zagranicznych powołał ponownie Jordana. Jednak Chyba najbardziej wyraźnym objawem zwrotu w polityce zagranicznej Hiszpanii było złamanie 8 listopada 1941 roku „neutralności” i udzielenie pomocy Amerykanom w Maroku, oraz umożliwienie ucieczki przez Hiszpanię, Francuzów do Algieru. W lutym 1943 roku Franco uznał władze "Wolnej Francji" i zarazem ustanowił gen. Girauda, jako przedstawiciela Hiszpanii. 1 Października 1943 stanowisko Hiszpanii zostało ponownie określone jako „neutralne”9. W lutym Hiszpanie wstrzymali eksport wolframu do Niemiec co było niewątpliwie dotkliwym ciosem w III Rzeszę. Kolejnym dowodem polepszających się stosunków z USA było zapewnienie prezydenta Churchilla, że Stany Zjednoczone nie będą się mieszać w sprawy wewnętrzne Hiszpanii. Był to rewanż za pomoc udzielona przez Hiszpanie, Anglikom w operacji lotniczej "Torch" wokół Gibraltaru. Franco aby utrzymać doskonały stosunek z Amerykanami i Anglikami ogłosił 18 października 1944 roku, że współpraca pomiędzy Hiszpanami a Brytyjczykami będzie po wojnie priorytetowym celem w powojennej obronie całej Europy przed dominacja ZSRR. Niezwykle trafnie Franko przewidział, że: "jeśli Niemcy zostaną zniszczone i ZSSR umocni swoje panowanie w Europie i Azji, a Stany Zjednoczone będą panowały na Oceanie Atlantyckim i Pacyfiku jako najpotężniejsze mocarstwo świata, kraje europejskie, które ocaleją na spustoszonym kontynencie, zetkną się z najpoważniejszym i najgroźniejszym kryzysem w swoich dziejach"11.
Jednak po zakończeniu II wojny światowej nastały trudne czasy dla polityki zagranicznej Hiszpanii. Gen. Franco stał się dla władców wielu państw wcieleniem zła, osobista niechęć w stosunku do Caudillo wyrażał prezydent Stanów Zjednoczonych Harry Truman. Władcy zachodnich państw Europy starali się wszystkimi możliwymi środkami politycznymi jak i ekonomicznymi wymusić upadek idei frankistowskiej w Hiszpanii. Jedynym zachodnim władcą, który pozostał wierny generałowi był Charles de Gaulle. Zapewniał on, że nie ulegnie żadnym naciskom, po których miałby się sprzeniewierzyć generałowi. Pierwsze skutki niechęci państw zachodu do frankistowskiej Hiszpanii były widoczne na konferencji ONZ, która odbyła się 25-26 czerwca 1945 roku w San Francisco. Został tam odrzucony wniosek Hiszpanii, która starała się o przyjęcie do Organizacji Narodów Zjednoczonych. Również Meksyk dorzucił swoje zdanie do sytuacji w politycznej w Hiszpanii, wystosowując 2 sierpnia 1945 roku wniosek w skutek, którego nakazano przez ONZ „państwom demokratycznym” odizolowanie się od frankistowskiej Hiszpanii. Stosunki z Francją uległy pogorszeniu kiedy gen. De Gaulle przestał piastować urząd głowy państwa(zamknięto granice pomiędzy Hiszpania a Francją). A w marcu 1946 roku rządy Francji, Anglii i USA zażądały ustąpienia z funkcji głowy państwa gen. Franco i powołania rządu tymczasowego. 9 Grudnia 1946 swoich ambasadorów w Hiszpanii pozostawiły tylko: Watykan, Szwajcaria, Irlandia i Portugalia. Już 12 grudnia 1946 na forum Organizacji Narodów Zjednoczonych wydano rezolucję, w której zakazano jakiemukolwiek państwu mieszać się w wewnętrzne sprawy innego kraju. Zwrot w postępowaniu państw chcących przywrócić demokrację w Hiszpanii, wywołała ponad milionowa manifestacja poparcia dla Francisco Franco i jego metod sprawowania rządów w Hiszpanii. ONZ 17 listopada 1947 ogłosiła kolejną rezolucję, w której nie przedłużyła okresu wykluczenia Hiszpanii ze struktur wspólnot międzynarodowych. Natomiast Harry Truman nie dawał za wygraną i włączył Hiszpanie do „planu Marshalla” oraz wyraził niechęć do zaproszenia jej do NATO. Prezydent Stanów Zjednoczonych wolą powstrzymania rozprzestrzeniania się komunizmu, udzielił jednak 16 listopada roku 1950 Hiszpanii pożyczki w wysokości 62 miliardów dolarów a sześć dni później publicznie ogłosił wznowienie kontaktów dyplomatycznych z tym państwem. Innymi znakami akceptacji frankistowskiej Hiszpanii było przyjęcie 10 listopada 1950 roku do Organizacja Narodów Zjednoczonych do spraw Wyżywienia i Rolnictwa a osiem dni później do UNESCO. Wielkim zwycięstwem Hiszpanii i wzmocnieniem jej pozycji międzynarodowej było przyjęcie do ONZ 14 grudnia 1955 roku. Powtórnym znakiem wciąż polepszających się stosunków Hiszpanii z USA było podpisanie 26 września 1953 roku „paktu madryckiego”, który zawierał szczegóły o sojuszu Hiszpańsko-Amerykańskim. Stany Zjednoczone zobowiązały się udzielić pomocy obronnej Hiszpanii w zamian za udostępnienie czterech baz wojskowych.
Wewnątrz kraju gen. Franco ograniczał wpływy falangi w wyniku, czego pierwszoplanowe role zaczęły odgrywać: „Akcja Katolicka” i „Narodowe Katolickie Stowarzyszenie Propagandy”. 17 Lipca roku 1942 promulgowana została już druga, zaraz po Karcie Pracy, "ustawa organiczna". Franco promulgował również 17 lipca 1945 roku kolejne z "praw fundamentalnych" mianowicie „Kartę Praw Hiszpanów” oraz najważniejszą, ogłoszoną 31 marca 1947 roku „Ustawę Sukcesyjną”. Francisco Franco został „dyktatorem komisarycznym” po tym jak zaprzestał sprawować „dyktaturę suwerenną”. Teraz de facto był sprawującym szefostwo w państwie regentem Królestwa. Ponosił on teraz konstytucyjną odpowiedzialność za swój kraj. Kolejnym krokiem w zmianach wewnątrz-państwowych była przyjęta 9 czerwca 1947 roku ustawa w myśl, której Hiszpania została ukonstytuowana jako Królestwo. A krokiem w stronę demokracji było wydanie 6 lipca 1947 w referendum narodowym legitymizacji demokratycznej. Francisco Franco, jako regent 26 lutego 1948 roku powołał trzynastoosobową Radę Królestwa. 19 Lipca 1951 roku admirał Luis Carrero Blanco został sekretarzem Rady Ministrów. Z czasem stał on się główną podporą i najbardziej zaufanym człowiekiem gen. Franco. Hiszpania przez cały ten czas utrzymywała doskonale stosunki ze Stolica Apostolską i 27 sierpnia 1953 roku w konkordat z Państwem Watykan bardzo wyraźnie był podkreślany status religii rzymsko-katolickiej jako religii dominującej w Hiszpanii. Caudillo został również obdarzony przywilejem królów katolickich dzięki, któremu mógł dokonać wyboru biskupa z trzech kandydatów zaproponowanych przez Watykan. Nadal szanująca głowa Kościoła, Papież Pius XII w podzięce i w uznaniu za czyny dla dobra Kościoła Rzymsko-Katolickiego odznaczył generała Franco najwyższym z możliwych odznaczeń przyznawanych przez Watykan, mianowicie Orderem Chrystusa.
W roku 1951 Hiszpania zaczęła zmieniać swój model gospodarczy. Franco zaczął odchodzić od założeń gospodarki autarkicznej. Zostały zniesione kartki reglamentacyjne. W zgodnie z postulatami katolickiej nauki społecznej, ustawa 3 grudnia 1953 włączała ziemię nieuprawianą z winy właściciela do puli gospodarstw "nadających się do wywłaszczenia". Natomiast 21 listopada 1954 przeprowadzono - pierwsze po wojnie – wybory lokalne, których wyniki przyniosły rozczarowani Falandze a dały olbrzymi sukces stronie monarchistycznej. W latach 50 wpływy Falangi zaczęły zmniejszać się jeszcze bardziej, lecz Franco chcąc zachować równowagę polityczną w państwie nie pozwalał na jej całkowite wyeliminowanie ze sceny politycznej. 20 Lipca 1957 Falanga została przekształcona – w otwarty dla każdego Hiszpana – Ruch Narodowy.
20 sierpnia 1961 roku generał Franco utworzył w Barcelonie katedrę języka i literatury katalońskiej. Katalonia stała się największym w Hiszpanii beneficjentem polityki gospodarczej. Lecz głównymi problemami w wewnętrznej polityce gen. Francisco Franco – które de facto trwają po dziś dzień – stały się akty terroru ze strony organizacji separatystycznej ETA. W styczniu 1959, w Baskoni ETA wywołała powstanie. 2 Maja 1962 roku Franco zdecydował się na wprowadzenie stanu wyjątkowego w kraju Basków. Antyfrankistowsskie akcenty ponownie odżyły po tym jak 20 czerwca 1963 roku została wykonana egzekucja na osobie Juliána Grimau za zbrodnie popełnione podczas trwania wojny domowej.
Kluczowym momentem, dzięki któremu gospodarka Hiszpanii zaczęła kwitnąć, była piata już z kolei reorganizacja gabinetu. 25 Lutego 1957 do hiszpańskiego rządu weszło wielu młodych ekspertów między innymi w dziedzinie prawa, administracji i gospodarki. Niewątpliwie wielkim sukcesem był plan rozwoju gospodarczego opartego głównie na ekonomicznym liberalizmie, uchwalony 22 lipca roku 1959 a opracowany przez Lópeza Rodó. Pomimo początkowych licznych strajków, które wywołane były ograniczeniem płac oraz wydatków publicznych, nowy plan gospodarczy z czasem odniósł olbrzymi sukces, mimo ataków ze strony opozycji demokratycznej oraz falangistów. Inwestycje zagranicznych przedsiębiorstw raptem na przełomie 1958-1960 roku wzrosły o 6,8 raza. Główną gałęzią gospodarki w Hiszpanii niewątpliwie została turystyka, która już w latach 60 stała się dominującym elementem tamtejszego systemu gospodarczego. Wzrost państwowego produktu krajowego brutto na przełomie lat 1961-64 wynosił 8,7% w stosunku rocznym natomiast inflacja była utrzymana no poziomie niższym aniżeli 5%. Pozwoliło to Hiszpanii stać się drugim na świecie najlepiej rozwijającym się państwem12. Mimo to 17 stycznia 1963 roku przyjęta została ustawa o płacy minimalnej, co było wynikiem licznych strajków robotniczych, których ilość dochodziła do niemal 2 milionów.
8 października 1963 roku odrzucony został projekt liberalnej konstytucji. 18 Marca 1966 roku przyjęto projekt, który znosił cenzurę prewencyjną. Wybrana na drodze referendum „Ustawa Organizacji Państwa” była faktycznie zakończeniem budowy ustroju, zamieniając charakter sprawowania władzy w Hiszpanii na autorytarno-demokratyczny. W styczniu roku 1969 Francisco Franco podjął niezwykle ważna i nieodwołalną decyzję, w której księcia Juana Carlosa ogłosił przyszłym królem. Książę musiał natomiast złożyć uroczysta przysięgę wierności zasada Ruchu Narodowego, którą jednak złamał po objęciu tronu.
29 czerwca 1970 roku podpisana została umowa preferencyjna z Europejska Wspólnota Gospodarczą natomiast 6 sierpnia 1970 odnowiono wszelkie umowy wojskowe ze Stanami Zjednoczonymi. 15 Września tego samego roku została również zawiązana umowa handlowa z ZSSR a 12 stycznia roku 1973 nawiązano stosunki dyplomatyczne z Chińską Republika Ludową.
Niestabilna sytuacja polityczna była coraz większa w ostatnim roku panowania Caudillo, liczne zamachy (około 200) ze strony separatystów z ETA i Antyfaszystowskiego Rewolucyjnego Frontu Proletariackiego nie napawały optymizmem. 26 Sierpnia 1975 roku zaostrzono ustawę antyterrorystyczną, do tego czasu zatrzymano około 2 tysiące osób podejrzewanych o działalność terrorystyczną. Na podstawie tej ustawy osądzono i skazano na śmierć 11 terrorystów, a tłumy Hiszpan wyrażały poparcie dla jednej z ostatnich decyzji gen. Francisco Franco.
17 października 1975 roku ostatni raz uczestniczył w posiedzeniu Rady Ministrów pomimo zawału, którego doznał 2 dni wcześniej. Franco doznał potem kolejnych 2 zawałów a 30 października funkcje szefa państwa oficjalnie przekazano, ks. Juanowi Carlosowi. 20 Listopada gen. Franco odszedł na zawsze, przez 2 dni steki tysięcy Hiszpan przybyło do Sali kolumnowe, aby oddać ostatni hołd swojemu Caudillo…
Generał Franco był przede wszystkim Hiszpanem, Katolikiem i Patriotą. Te czynniki wyznaczały mu drogę jego postępowania i charakter jego polityki. Z biegiem lat ludzie różnie oceniają te postać. Ludzi odstrasza fakt, że sprawował on rządy autorytarne, nie doceniają innych jego zasług, które poczynił dla swojego Kraju i swego Narodu. Franco sprawował stabilne rządy w Hiszpanii przez niemal 40 lat, co nie udawało się zrobić nikomu innemu od czasów agresji napoleońskiej. Niepodważalnym jest fakt, że za jego panowania w Hiszpanii panował ład i porządek, wydawano surowe wyroki dla zdrajców kraju i dla ludzi o postawach niesprzyjających narodowi hiszpańskiemu. Za jego rządów Hiszpania stała się potęgo gospodarczą. Dzięki jego sprawnej polityce zagranicznej Hiszpania nie brała udziału w II wojnie światowej. Uchronił również kraj barbarzyńskich republikanów, którzy za nic mieli sobie ludzkie życia. Franco był ostatnim suwerennym władcą w Europie…

 Mazur

Brak komentarzy:

Prześlij komentarz