Dziś przypada 95. Rocznica urodzin Augusto Pinocheta – wieloletniego przywódcy Chile i ikony walki z zarazą komunizmu. Przypomnijmy więc jego historię, życie i dokonania.
Po dokonanym puczu pozostał u władzy, na urzędzie prezydenta dzięki poparciu obywateli w referendach, a tak często nazywany jest dyktatorem. Uchronił kraj przed komunizmem i przywrócił dobrobyt, a jednak jego rządy przyrównywano do totalitarnej władzy, właśnie komunistycznych państw Chin, Kuby czy Korei Północnej. Oskarża się go o śmierć ponad 3 tysięcy osób, gdy walczył z ustrojem, przez który zginęło już ponad 100 milionów istnień ludzkich. Chile w czasie rządów jego poprzednika zmuszone było ogłosić bankructwo, hiperinflacja ustanowiła światowy rekord, a po objęciu przez niego władzy gospodarka tego kraju wyprzedziła większość państw Ameryki Płd. W liście otwartym do Chilijczyków 27 grudnia 1998 napisał „Ci sami, którzy są odpowiedzialni za najbardziej brutalne systemy ucisku, jakie pamięta ludzkość, którzy głosili narodom złowieszczą ideologię marksistowskiego socjalizmu, dziś roszczą sobie prawo do bycia moimi sędziami.” Do dziś, gdy minęły ponad trzy lata od śmierci generała Pinocheta, środowiska lewicowe oskarżają jego rządy o „faszyzm”, pomimo, że uwolnił kraj z upadku gospodarczego i ucisku, będącego rezultatem najbardziej zbrodniczego ustroju. Wciąż obecne kłamstwa jako efekt komunistycznej propagandy uniemożliwiają rzeczywistą ocenę tej postaci.
Życiorys
Augusto José Ramón Pinochet Ugarte urodził się 25 listopada 1915 r. w Valparaíso w rodzinie Augusto Pinocheta Vera i Aveliny Ugarte Martínez. Rozpoczął studia w szkole wojskowej w wieku 18 lat. Po czterech latach uzyskał stopień podchorążego piechoty, a po trzyletniej służbie wojskowej rozpoczął tam studia oficerskie. W 1943 roku ożenił się z Lucíą Hiriart Rodríguez, z którą ma pięcioro dzieci. Karierę wojskową kontynuuje w Akademii Wojskowej w Santiago, gdzie studiuje od 1948 roku z przerwą spowodowaną skierowaniem go do tłumienia rebelii w zagłębiu węglowym Lota i uzyskuje patent starszego oficera sztabowego. Pracuje tamże jako asystent, a po dwuletniej służbie w pułku Rancagua jako profesor. Wykłada również w Szkole Wojskowej i redaguje czasopismo dla oficerów Cien Aguilas ("Sto orłów"). W 1956 roku przerywa rozpoczęte rok wcześniej studia prawnicze na Uniwersytecie w Santiago z powodu polecenia zorganizowania Akademii Wojskowej w Quito. Powraca po trzech latach i zostaje skierowany do sztabu I Armii stacjonującej w Antofagasta. W 1960 roku obejmuje dowództwo pułku Esmeralda, a w 1963 otrzymuje stanowisko zastępcy dyrektora Akademii Wojskowej w Santiago, w 1968 szefa sztabu 2. Dywizji I Armii w Santiago, następnie - jako generał brygady obejmuje dowództwo 6. Dywizji, stacjonującej w Iquique, a w styczniu 1971 roku - jako generał dowództwa dywizji kluczowego garnizonu Armii w Santiago. Rok później został mianowany szefem sztabu całej Armii Chilijskiej.
Rządy Allende i zamach stanu 11 września 1973
4 września 1970 roku wybory powszechne w Chile wygrał Salvador Allende, lider koalicji socjalistyczno-marksistowskiej o nazwie Unidad Popular (Front Jedności Ludowej), a także późniejszy laureat Międzynarodowej Nagrody Leninowskiej 1973. Jako, że żaden z kandydatów nie otrzymał 50% głosów zgodnie z konstytucją ostateczna decyzja wyboru prezydenta należała do parlamentu, który tradycyjnie wyłonił zwycięzcę wyborów powszechnych pomimo minimalnej różnicy (36,2% wobec 34,9% jakie otrzymał Jorge Alessandri z PDC - Partii Konserwatywno-Liberalnej), a także pomimo zaangażowania CIA.
Salvador Allende przejął władzę, gdy Chile mogło pochwalić się znaczącym wzrostem gospodarczym i bezrobociem poniżej 5%. „La vía chilena al socialismo” czyli „Chilijska droga do socjalizmu”, jak sam Allende nazywał swój pakiet reform, które zaczął wprowadzać zaraz po dojściu do władzy miały później odwrócić tę sytuację i spowodować chaos w życiu społeczno-gospodarczym kraju, w którym zaczęło brakować nawet jedzenia. Wprowadzono „podatek od nadmiernego zysku", ogłoszono jednostronne moratorium na spłatę zadłużenia zagranicznego, co w konsekwencji uniemożliwiło krajowi dojście zewnętrznych źródeł kapitału i zablokowało handel zagraniczny, a przede wszystkim znacjonalizowano wielkie przedsiębiorstwa, w tym kopalnie rud miedzi. Samowolne zajmowanie ziemi przez klasę robotniczą doprowadziło jednak do tego, że część gospodarstw rolnych zostało zniszczonych, a niekiedy samych właścicieli mordowano. Przez trzy lata rząd wywłaszczył 1400 majątków o łącznej powierzchni 3,6 miliona hektarów. W 1971 roku ogłoszenie zamrożenia wszystkich cen przy jednoczesnym braku zamrożenia płac spowodowało niedobór podstawowych dóbr konsumpcyjnych na rynku wewnętrznym. W tym samym roku kraj ogłosił swoje bankructwo. W połowie 1972 roku polityka socjalistyczna Allende roku spowodowała hiperinflację z poziomem przekraczającym 190%. Zamarła produkcja, w sklepach zabrakło towarów, płace robotników spadały, banki nie udzielały kredytów. Efektem były niezliczone strajki. W kwietniu 1973 roku bojówkarze lewicowi otworzyli ogień do strajkujących górników, strajkującym kierowcom rekwirowano ciężarówki, a podczas wprowadzonego przez Allende stanu wojennego bojówkarze z MIR podkładali bomby i porywali ludzi.
W czasie, gdy strajkowali przedstawiciele niemalże wszystkich zawodów, partie lewicowe organizowały manifestacje popierające tak przecież destrukcyjne dla gospodarki kraju socjalistyczne rządy Allende. Rozpoczęty w 1971 roku przemyt broni spowodował, że rok później organizacje lewicowe dysponowały większą jej ilością niż chilijska armia. Kraj stał się również bazą przerzutową broni dla ruchów rewolucyjnych w Ameryce Południowej. W posiadłości prezydenta bojówki uczono jak konstruować bomby i strzelać. Wywiad kubański DGI, kontrolowany i finansowany przez KGB, dzięki zgodzie Allende organizował obozy szkoleniowe dla lewicowej partyzantki. Bojówka Allende Ruch Lewicy Rewolucyjnej (MIR) był odpowiedzialny za napady na banki, podkładanie bomb w redakcjach niezależnych i prawicowych gazet oraz mordowanie przeciwników politycznych. Napadów na banki dokonywali również przywódcy organizacji rewolucyjnych przysyłani do Chile przez DGI.
Gdy już jedyną podporą władzy Allende była chilijska armia, oficerowie wymogli na urzędującym prezydencie zmianę jej głównodowodzącego na Pinocheta, co nastąpiło 23 sierpnia 1973. Decyzja ta była początkiem końca wyniszczających kraj komunistycznych rządów. Ostre niezadowolenie społeczne, zastój gospodarczy oraz groźba wybuchu wojny domowej spowodowały decyzję o przeprowadzeniu plebiscytu, w którym społeczeństwo miało zadecydować czy Salvador Allende pozostaje na stanowisku prezydenta Chile. Decyzja miała zostać ogłoszona 11 września 1973 roku. Jednak w tym dniu Augusto Pinochet dokonał puczu, realizując podjętą 23 sierpnia przez Izbę Deputowanych uchwałę wzywającą Armię do obalenia rządów socjalisty. Lewicowa propaganda uczyniła z Allende ofiarę antydemokratycznego zamachu i bohatera walki o socjalizm, który rzekomo został bestialsko zamordowany przez żołnierzy oraz zapewniała o rozstrzeliwaniu przez juntę podejrzanych. W rzeczywistości Allende przeżywszy bombardowanie pałacu prezydenckiego popełnił samobójstwo strzelając sobie w głowę z karabinu podarowanego przez Fidela Castro, a poza nim w wyniku przejęcia władzy przez Pinocheta nie zginął żaden z najwyższych rangą urzędników rządu ani komunistyczny polityk. To właśnie oni, którym później Pinochet umożliwił bezproblemowe opuszczenie Chile przyczynili się do tworzenia kłamliwego wizerunku, jakoby ten był odpowiedzialny ze liczne morderstwa i tortury. Rzekomy terror opisywany był w ogłoszeniach zamieszczanych przez ZSRR w światowej prasie. Bez wątpienia niezwykle trafne są słowa Romana Konika przyrównujące Allende do Hitlera:
„Jeżeli uznać logikę komunistów kreujących Allendego na bohatera, możemy także za kilka lat usłyszeć o nieszczęsnym idealiście, który do końca walczył na gruzach zbombardowanego Berlina o prawa do swojego narodu. Na końcu, widząc swą beznadziejną sytuację, też popełnił samobójstwo, obaj też byli socjalistami”. Porównanie wydaje się tym bardziej słuszne, gdyż Allende jeszcze jako minister zdrowia współpracował z nazistami i sam tworzył rządowy program „W obronie rasy”.
Po śmierci Allende i przejęciu władzy przez Pinocheta junta rozpoczęła walkę ze środowiskami lewicowymi. W efekcie internowano bojówkarzy lewicowych, a zwalczanie opozycji niekiedy wiązało się z brutalnymi represjami. Według raportu specjalnie powołanej przez parlament Narodowej Komisji Prawdy i Pojednania śmierć z tego powodu poniosło 2095 osób, 1102 osoby zostały uznane za "zaginione bez wieści", a tysiące osób (komisja nie podała żadnej konkretnej liczby) było przetrzymywanych przez juntę bez wyroku sądowego. Natomiast przesłuchanie 35 tysięcy osób przez Narodową Komisję ds. Więźniów Politycznych i Stosowania Tortur zaowocowało raportem, w którym stwierdzono, że 27 tysięcy osób było poddawane różnym represjom, z których najbardziej skrajnymi były gwałty, bicie pałkami elektrycznymi oraz uczestniczenie w egzekucjach członków rodziny. W rezultacie sztab generalny Armii Lądowej jako jedyny oficjalnie przeprosił naród chilijski.
Reformy gospodarcze
Zaraz po objęciu władzy junta rozpoczęła wielką reformę gospodarki. Pinochet zwrócił się do działających na Univeridad Catolica de Chile ekonomistów wykształconych w USA. W ramach programu „zamienienia Chile z kraju proletariuszy w kraj wolnych przedsiębiorców" prowadzono reprywatyzację całego majątku ziemskiego i przedsiębiorstw zagrabionych przez komunistów. Zniesiono płacę minimalną, obniżono radykalnie podatki, zlikwidowano monopol państwowy, zreformowano system bankowy i emerytalny, zniesiono cła oraz przymus ubezpieczeń. Światowe koncerny znów mogły inwestować w Chile. Reformy te wg Miltona Friedmana, którego to noblisty koncepcje m.in. Pinochet wykorzystał, zakończyły się pełnym sukcesem oraz chilijskim cudem gospodarczym. W rezultacie ustabilizowano inflację i doprowadzono do wzrostu gospodarczego, a Chile do dziś są jednym z najbogatszych krajów Ameryki Łacińskiej.
Oddanie władzy
O absurdalności nazywania Pinocheta dyktatorem i jego junty reżimem świadczą prowadzone referenda. 4 stycznia 1978 jego rządy poparło 78% społeczeństwa. 11 września 1980 roku 69,14% obywateli Chile opowiedziało się za kontynuacją rządów generała przez osiem lat, a cztery lata później 67% było za utrzymaniem przez niego władzy przez kolejnych dziewięć lat. Na nieszczęście dla Pinocheta przed następnym referendum Trybunał Konstytucyjny zmienił zasady jego przeprowadzania i prowadzenie kampanii wyborczej zostało ograniczone do programów nadawanych przez stacje telewizyjne. Lepiej przygotowany propagandowy spot wyborczy Ricardo Lacosa zadecydował o zwycięstwie opozycji. W 1988 roku 55% Chilijczyków opowiedziało się za oddaniem władzy cywilom i rok później odbyły się wybory prezydenckie, w których zgodnie z daną obietnicą Pinochet nie startował. Natomiast z zobowiązania nie wywiązały się nowo wybrane władze. Po odejściu generała z urzędu prezydenta miały nie represjonować generała i junty. Na szczęście dla Chile, pomimo krytyki rządów Pinocheta, zwycięzca wyborów Patricio Aylwin kontynuował udaną politykę ekonomiczną swojego poprzednika. Pinochet pozostał głównodowodzącym Armii do marca 1998 roku, a później jako dożywotni senator posiadał immunitet polityczny.
Aresztowanie i śmierć
W 1998 roku podczas pobytu Augusto Pinocheta w Londynie w celu poddania się operacji kręgosłupa hiszpański sędzia-socjalista Baltazar Garzon wydał wniosek o ekstradycję byłego prezydenta. Pod wpływem Joana Garcesa, byłego bliskiego współpracownika Allende, oskarżono generała o zbrodnie przeciw ludzkości, terroryzm, stosowanie tortur, ludobójstwo, a także… antysemityzm (notabene to właśnie do dziś broniony przez środowiska lewicowe Salvador Allende w swojej pracy doktorskiej w 1933 roku pisał: “Żydów charakteryzują określone rodzaje zbrodni. Oszustwo, fałszerstwo, oszczerstwo i przede wszystkim lichwa. Te fakty potwierdzają przypuszczenie, że rasa odgrywa ważną rolę w przestępczości”). W rezultacie, po przebytej operacji, władze Wielkiej Brytanii nałożyły niezgodnie z prawem areszt domowy na 82-letniego wówczas honorowego senatora Chile, przebywającego tam na paszporcie dyplomatycznym. Media skrytykowały Margaret Thatcher, która domagała się jego uwolnienia, a w Polsce ówczesnych polityków z powodu odwiedzenia generała w brytyjskim szpitalu. W 2000 roku po szesnastu miesiącach Pinochet powrócił do Chile dzięki decyzji ministra spraw wewnętrznych i został gorąco powitany w rodzinnym kraju.
3 grudnia 2006 Pinochet dostał zawału serca. Nawet gdy przebywał w szpitalu w ciężkim stanie, środowiska lewicowe oskarżały go o mistyfikację i unikanie odpowiedzialności za przypisywane zbrodnie. Z powodu powikłań i obrzęku płuc zmarł 10 grudnia 2006 roku. Z tego powodu w Hiszpanii kilkuset chilijskich imigrantów (wśród których znajdowali się byli jego opozycjoniści, którym Pinochet umożliwił bezproblemowy wyjazd z kraju po dokonanym puczu) przeszło ulicami Madrytu „świętując”.
Do dziś ostro potępia się pucz dokonany przez Augusto Pinocheta, pomimo, że zakończył katastrofalne dla kraju rządy komunistyczne Salvadora Allende, bezprawnie rabujące majątki. Jakby celowo pomijany jest fakt jak bardzo krwawe były przewroty komunistyczne. W przemówieniach socjalista Allende wiele poświęcał kwestii wolności, a wprowadzone przez niego bojówki stały się jej skrajnym zaprzeczeniem. Zdarzenie to jest przykładem, jak lewicowa propaganda potrafi zniekształcić w świadomości ludzi rzeczywistość i przyrównać obalenie rzeczywistej komunistycznej dyktatury do najbardziej brutalnych ustrojów w historii oraz usprawiedliwić socjalistyczne rządy Allende, które zamieniły kraj dobrobytu i niskiego bezrobocia w państwo, gdzie na półkach sklepowych brakowało nawet jedzenia, argumentując jedynie, że „został wybrany w demokratycznych wyborach”.
Kamil
